សិលធម៍គឺជាការសិក្សាអប់រំចិត្ត ដែលបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងអោយមនុស្សចេះ
អត់អោយអធ្យាស្រ័យ មិនប្រកាន់ពូជសាស និង មិនរំលោភសិទ្ធអ្្នកដទៃជាដើម។
សិលធម៍មានការបែងចែកជាច្រើនផ្នែកផ្សេងៗគ្នាដូចជា:
* សិលធម៍ក្នុងការធ្វើការងារ
* សិលធម៍ក្នុងការរស់នៅ
* សិលធម៍ក្នុងការនិយាយ
* សិលធម៍ក្នុងនៅតាមទីសាធារណះ......
នៅក្នុងចិត្តវិជ្ជា អភិសមារចារសាស្រ្ត គឺជាមែកធាងដែលបានឃើញនិង
យល់បានដោយធម្មជាតិនិងតំលៃនៃសិលធម៍។
អភិសមារចារសាស្រ្ត គឺជាផ្នែកដ៏សំខាន់របស់មនុស្សយើងមានគឺ
កំលាំងកាយនិងកំលលាំងចិត្ត។
អភិសមារចារសាស្រ្ត គឺជាផ្នែកមួយធំក្នុងចំណោមមែកធាងបីនៃសិលធម៍
ទូទៅដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយអ្នកចិត្តវិជ្ជា ហើយមានផ្សេងៗជាច្រើន
ទៀតដូចជា
* ការបង្កើតទ្រឹស្តី
* ការបោះពុម្ភផ្សាយ
* ការអប់រំ។
សូក្រាត គឺជាអ្នកទស្សនះវិទូជនជាតិក្រិច ការងាររបស់គាត់គឺ ការនិយាយរិះគន់ទៅ
អោយមុនស្សទាំងអស់ក្នុងន័យកែលំអ។ នេះគឺជាវិធីសាស្រ្តរបស់សូក្រាត។
សូក្រាតបានអភិវឌ្ឍ នូវវិធីសាស្រ្តបង្រៀន។វិធីសាស្រ្តរបស់គាត់គឺគ្រូត្រូវតែសួរ
ទៅកូនសិស្ស អំពីអ្វី ដែលយើងកំពុងរៀន ហើយដូចនេះគឺធ្វើអោយមានការសន្ទនា
ក្នុងការសិក្សា។
ផ្លាតូ ជាទស្សនវិទូក្រិចបុរាណដែលបានរួមចំណែកបង្កើតនូវមូលដ្ឋានសម្រាប់
ទស្សនវិជ្ជាលោកខាងលិចជាមួយគ្រូរបស់គាត់សូក្រាតនិងសិស្សរបស់ គាត់អារីស្តូត។
ផ្លាតូ ក៏ជាគណិតវិទូ អ្នកនិពន្ធនៃទស្សនវិជ្ជាបែបសន្ទនា និងជាអ្នកបង្កើតសាលា
ទស្សនវិជ្ជាជាន់ខ្ពស់អាកាដឺមីនៅក្រុងអាតែន ដែលជាវិទ្យាស្ថានគរុវិជ្ជាជាន់ខ្ពស់ដំបូង
បង្អស់នៅលោកខាងលិច។នៅក្នុងសៀវភៅជាច្រើនបានអប់រំអោយកូនខ្មែរទាំងអស់
ចេះស្រលាញ់គោរពចាស់ទុំលោកគ្រូអ្នកគ្រូអោយបានខ្ជាប់ខ្ជួនព្រោះថាកាលណា
បើយើងចេះដឹងចាស់ទុំវាជាទង្វើមួយដ៏ល្អដែលសំដែងនូវអាកប្បកិរិយាជាកូនខ្មែរ
កូនអ្នកមានពូជ។ពេលនោះជាពេលមួយដែលយើងអាចទទួលបាននូវ
ការសរសើរដ៏បរិសុទ្ធពីសំណាក់ពួកគេទាំងអស់នោះហើយម្យាងវិញទៀត
វាបានជួយលើកកិត្តិយសរបស់គ្រួសារយើងទៀតផង។
ការប្រព្រឹត្តជាប់ដោយកាយ វាចា ចិត្តគ្រប់ពេលវេលាយូរៗទៅ អាចជាប់
ទៅជាទម្លាប់ ហៅថា(ចរិតប្រក្រតី)។ ដូចយ៉ាងសម្ដីគ្រោតគ្រាត ដែលធ្លាប់
និយាយជាប់ជាទំនៀមហៅថា ចរិតគ្រោតគ្រាត។ ការនិយាយកុហកលេង
ចំពោះមិត្តសំឡាញ់យូរៗទៅក៏អាចធ្លាប់មាត់ជាទំនៀម នេះហៅថា
ចរិតកុហក។ការជក់ បារី ដើមដំបូងឃើញគេជក់ ក៏ជក់លេងតាមគេ
យូរៗទៅក៏អាចជាប់ជាទំនៀមជក់បារី។ការដេកថ្ងៃ ដើមដំបូងឃើញគេដេកថ្ងៃ
ក៏ដេកតាមគេ លុះដេកថ្ងៃយូរៗទៅក៏អាចក្លាយជាទំនៀមនេះហៅថា ចរិតដេកថ្ងៃ។
ការប្រព្រឹត្តិទាល់តែជាប់ប្រយោគដែលអាចលះចេញបានដោយកម្រ ដូច្នេះហៅថា
“ចរិតប្រក្រតី”។ ដូចច្នេះមនុស្សគ្រប់រូបត្រូវចេះដឹងខុសត្រូវល្អអាក្រក់ហើយ
អ្វីដែលគួរធ្វើនិងអ្វីដែលមិនគួរធ្វើ ដើម្បីក្លាយខ្លួនទៅជាមនុស្សដែលពោពេញទៅ
ដោយភាពជោកជ័យក្នុងជីវិត។
តាមពិតទៅសិលធម៍គឺមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់សំរាប់មនុស្សយើងគ្រប់ៗគ្នា
គួរយល់ដឹង។ហើយសិលធម៍បានជួយដល់មនុស្សយើងអោយចេះដឹងនូវអ្វីល្អ
អ្វីអាក្រក់ខ្ពស់ទាបខ្មៅសនិងចេះស្គាល់បាបបុណ្យកត្តាសំខាន់នោះមនុស្សយើង
ហ៊ានទទួលខុសត្រូវនូវអ្វីដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្ត។
ដូចនេះមនុស្សយើងម្នាក់ៗត្រូវយកមកសិលធម៍មកដាក់ក្នុងខ្លួនទើបនាំ
យើងទៅរកសេចក្តីថ្លៃថ្នូរបុណ្យសក្តិកិតិ្តយសកេរ្តិ៍ឈ្មោះដល់ខ្លួនយើង
ជារៀងរហូត៕
No comments:
Post a Comment